Bardzo często małżonkowie, posiadając wspólny majątek - dom, mieszkanie, rachunki bankowe, kredyty chcą przeprowadzić podział tego majątku, aby wyjść ze współwłasności składników majątku i długów razem nabytych.
Podział majątku – jak to zrobić?
Podziałowi podlega majątek wspólny. Majątek wspólny małżonków powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa, chyba że małżonkowie przed zawarciem małżeństwa zawrą umowę wyłączającą wspólność majątkową ustawową, np. wprowadzającą umową rozdzielność majątkową. Do majątku wspólnego należy wszystko co zostało nabyte przez oboje małżonków lub jednego z nich w czasie trwania wspólności majątkowej ustawowej, jak również zarobki małżonków, dochody z majątku wspólnego oraz z majątku osobistego każdego z małżonków (np. czynsz najmu).
Poza majątkiem wspólnym, majątek małżonków składa się z majątku osobistego każdego z małżonków, który obejmuje m.in.:
- przedmioty majątkowe nabyte przez małżonków przed powstaniem wspólności majątkowej ustawowej;
- przedmioty majątkowe nabyte przez małżonków przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowią inaczej.
Kiedy jest dokonywany podział majątku wspólnego?
Podział majątku wspólnego co do zasady może być dokonany dopiero po rozwodzie. Zazwyczaj w wyroku rozwodowym, sąd nie dokonuje podziału majątku. Wyjątkowo w wyroku orzekającym rozwód sąd może dokonać podziału majątku, co jest uzależnione od zgłoszenia wniosku przez jednego z małżonków oraz tego, czy przeprowadzenie podziału majątku nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu, np. między małżonkami nie ma sporu co do składu i sposobu podziału majątku.
Czy jest możliwy podział majątku przed rozwodem w czasie trwania wspólności majątkowej?
Dopóki trwa wspólność ustawowa to małżonkowie nie mogą żądać podziału majątku wspólnego ani żaden z nich nie może bez zgody drugiego zbyć składnika należącego do majątku wspólnego. Nie oznacza to jednak, że małżonkowie nie mogą dokonać podziału majątku, dopóki nie ma rozwodu. W czasie trwania małżeństwa małżonkowie mogą zawrzeć umowę wprowadzającą rozdzielność majątkową, co ma taki skutek, jak po orzeczeniu rozwodu. W takim wypadku między małżonkami ustaje wspólność ustawowa, a wszystko co się znajdowało w majątku wspólnym staje się współwłasnością małżonków w częściach ułamkowych (po ½ części każde z małżonków). Wówczas można dokonać podziału majątku wspólnego. Z chwilą zawarcia takiej umowy, każdy z małżonków może samodzielnie dysponować swoim majątkiem, bez zgody drugiego małżonka.
Bardzo często małżonkowie ustanawiają rozdzielność majątkową i dokonują podziału majątku, jeżeli podejmują decyzję o rozwodzie, zanim jeszcze złożą pozew rozwodowy. Dzięki temu jeszcze przed orzeczeniem rozwodu zostają uregulowane sprawy majątkowe małżonków, co pozwala uniknąć długotrwałego postępowania dotyczącego podziału majątku.
Sposoby podziału majątku wspólnego po rozwodzie
Podział majątku wspólnego po rozwodzie może nastąpić w drodze:
- umowy
- sądownie
Umowny podział majątku wspólnego
Umowny podział majątku ma miejsce tylko wtedy, gdy małżonkowie są w stanie porozumieć się w sprawie podziału majątku i następuje na skutek zawarcia umowy.
Umowa dotycząca podziału majątku może być zawarta w dowolnej formie. W przypadku gdy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, to umowa w przedmiocie podziału majątku powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego.
Sądowny podział majątku wspólnego
W przypadku gdy małżonkowie nie mogą porozumieć się w sprawie podziału majątku, to każdy z nich może złożyć do sądu wniosek o podział majątku.
We wniosku o podział majątku należy dokładnie określić przedmioty majątku, które będą podlegać podziałowi oraz przedstawić dowody potwierdzające prawo własności.
Sąd z urzędu ustala skład i wartość majątku, który podlega podziałowi. Skład majątku jest ustalany według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej, a wartość majątku według cen rynkowych z daty podziału.
Jeżeli między małżonkami istnieje spór co do wartości składników majątkowych może się okazać konieczne powołanie biegłego.
Składając wniosek o podział majątku wspólnego należy uiścić opłatę stałą w wysokości 1 000,00 złotych, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału majątku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300,00 złotych.
Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym
Istnieje domniemanie, że każdy z małżonków ma równe udziały w majątku wspólnym, ale w wyjątkowych przypadkach, każdy z małżonków może żądać ustalenia nierównych udziałów, w razie przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu oraz istnienia ważnych powodów. Żądanie to można zgłosić w zasadzie w postępowaniu o podział majątku wspólnego, jak również w odrębnym procesie wszczętym jeszcze przed wszczęciem postępowania o podział tego majątku.
Rozliczenie nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty i z majątku osobistego na majątek wspólny
Co do zasady rozliczenie nakładów z majątku osobistego na wspólny jest dokonywane na żądanie małżonka. Natomiast sąd z urzędu bierze pod uwagę rozliczenie nakładów z majątku wspólnego na osobisty.
Podział majątku obejmuje tylko takie przedmioty majątkowe, które były składnikami majątku wspólnego w chwili ustania wspólności majątkowej i które istnieją w chwili dokonania podziału. W przypadku gdy pewne składniki majątkowe zostały bezprawnie zużyte lub roztwonione przez jednego z małżonków, to ich rozliczenie może nastąpić na żądanie poszkodowanego małżonka.
Hipoteka a podział majątku
Bardzo często małżonkowie po zawarciu związku małżeńskiego nabywają nieruchomość, a w celu zapłaty ceny zaciągają kredyt, którego zapłata jest zabezpieczona hipoteką. Należy pamiętać, że nawet gdy małżonkowie dokonują podziału majątku wspólnego, do którego należy nieruchomość zabezpieczona hipoteką, to w dalszym ciągu pozostają oni dłużnikami z tytułu kredytu, który razem zaciągnęli. Oznacza to, że bank może domagac się od każdego z małżonków zapłaty ustalonych rat kredytu. Każdy z małżonków może domagać się rozliczenia z drugim małżonkiem kwot zapłaconych na rzecz banku tytułem spłaty kredytu hipotecznego. W toku postępowania o podział majątku, zgodnie z najnowszym orzecznictwem, co do zasady sąd przyznając tę nieruchomość na własność jednego z małżonków, ustala jej wartość z pominięciem obciążenia hipotecznego, chyba że zachodzą szczególne okoliczności przemawiające za jego uwzględnieniem. Może to dotyczyć sytuacji, gdy sytuacja majątkowa małżonka, który nie przejmuje nieruchomości uzasadnia przypuszczenie, że nie będzie on partycypował w spłatach rat kredytu oraz nie będzie możliwe rozliczenie z nim w przyszłości rat spłaconych w całości przez drugiego małżonka.
Nasza Kancelaria prowadzi sprawy o podział majątku wspólnego zarówno w Krakowie jak i Warszawie oraz w ich okolicach, w szczególności zajmuje się przygotowywaniem i negocjowaniem umowy o podział tego majątku, prowadzeniem sądowego podziału tego majątku i reprezentacją w postępowaniu sądowym dotyczącym podziału tego majątku.
Jeżeli potrzebujesz pomocy w sprawie dotyczącej podziału majątku wspólnego, zarówno przed rozwodem, w trakcie rozwodu, jak też po rozwodzie, zapraszamy do kontaktu z Adwokatami z Naszej Kancelarii.
Zobacz inne Artykuły
Zapraszamy na Facebook